บทความชุดนี้ ผมตั้งใจว่าจะเขียนเรื่องราวของการบริหารผลงานโดยแบ่งออกเป็นเรื่อง ๆ ไป เพื่อให้ท่านผู้อ่านได้ทำความเข้าใจแนวคิดและหลักการของคำว่าบริหารผลงาน ทั้งนี้ผมเองก็ได้รับอีเมล์ และได้รับการสอบถามจากลูกค้าในเรื่องของการบริหารผลงานอยู่ก็มาก และยังต้องไปบรรยายเรื่องของการบริหารผลงานให้กับลูกค้าก็หลายรายอยู่ ซึ่งผลจากการสอบถามเรื่องของแนวคิดในการบริหารผลงานจากบุคคลเหล่านี้ ก็ปรากฎว่า ยังมีหลายท่านที่ยังเข้าใจเรื่องของการบริหารผลงานผิดอยู่เยอะเหมือนกัน

ประเด็นแรกที่หลายๆ คนเข้าใจผิดในเรื่องของการบริหารผลงานก็คือ เข้าใจว่า การบริหารผลงานกับการประเมินผลงานนั้นเป็นเรื่องเดียวกัน และจะพยายามนำเอาระบบบริหารผลงานมาใช้ในการปรับปรุงระบบประเมินผลงานขององค์กรใหม่ ซึ่งข้อเท็จจริงนั้น มันก็มีส่วนถูกอยู่นะครับ เพียงแต่ถูกไม่หมดครับ คำว่าระบบบริหารผลงานนั้นกินความหมายที่กว้างกว่าคำว่า ประเมินผลงานอยู่มากเลยนะครับ

แล้วการบริหารผลงานคืออะไรกันแน่ ทำไมหลายๆ องค์กรจึงพยายามนำเอาระบบนี้มาใช้งาน และทำไมบางองค์กรจึงไม่สามารถสร้างระบบนี้ให้ประสบความสำเร็จได้ เราลองมาหาคำตอบกันนะครับ

คำว่าบริหารผลงานนั้น เป็นคำที่กินความหมายรวมไปถึงความสำเร็จขององค์กรเลยทีเดียว เนื่องจากทุกองค์กรล้วนต้องการความสำเร็จตามเป้าหมายที่เราตั้งไว้ ดังนั้นการบริหารผลงานก็คือ การบริหารผลงานทำงานขององค์กร เพื่อให้องค์กรไปสู่เป้าหมายที่กำหนดนั่นเอง

การบริหารให้องค์กรประสบความสำเร็จได้ จริงๆ ก็คือ การบริหารพนักงานทุกคนให้ทำงานให้ประสบความสำเร็จตามเป้าหมายที่กำหนด เมื่อพนักงานทุกคนสามารถทำงานได้ตามเป้าที่กำหนดไว้ ทุกหน่วยงานก็สามารถบรรลุเป้าหมายได้ เมื่อทุกหน่วยงานบรรลุเป้าหมายของตน นั่นก็แปลว่าองค์กรก็บรรลุเป้าหมายได้อย่างแน่นอน นี่คือ ความหมายง่ายๆ ของคำว่า “บริหารผลงาน” แต่ในชีวิตจริง การบริหารผลงานทำได้ยากทีเดียวครับ

ความหมายของคำว่า บริหารผลงาน อย่างเป็นทางการที่เขียนโดย Michael Armstrong เขาได้ให้ความหมายไว้ว่า

“การบริหารผลงาน คือ กระบวนการบริหารเชิงยุทธศาสตร์ ที่มุ่งทำให้ทั้งองค์การและบุคลากร  ทำงานบรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมาย   โดยการปรับปรุงผลการปฏิบัติงานขององค์การ หน่วยงาน และพนักงานแต่ละคน  และพัฒนาขีดความสามารถของพนักงานในทุกระดับ”

หรือนักวิชาการอีกคนที่ชื่อว่า Aguinis ก็ได้ให้ความหมายไว้ว่า

continuous process of identifying, measuring, and developing the performance of individuals and teams and aligning performance with the strategic goals of the organization

อ่านแล้วก็ตีความเป็นไทยๆ ได้ว่าเป็นกระบวนการต่อเนื่องในการพัฒนาผลงานของพนักงาน หน่วยงาน และองค์กรให้ไปสู่เป้าหมายที่กำหนด โดยเน้นไปที่การกำหนดเป้าหมายขององค์กรให้มีความสอดคล้องกันในทุกระดับ ตั้งแต่เป้าหมายระดับองค์กร ถ่ายลงสู่เป้าหมายของหน่วยงาน และลงสู่เป้าหมายบุคคล และนอกจากนั้นก็จะเน้นไปที่การพัฒนาทักษะ และความสามารถของพนักงาน เพื่อให้เขาทำงานได้ตามเป้าหมายทีกำหนด

ใครที่ทำไม่ได้ ก็จะต้องได้รับการพัฒนาจนสามารถทำงานได้ เพื่อให้งานนั้นบรรลุเป้าหมายที่กำหนดไว้ ไม่ใช่ใครทำไม่ได้ ก็ลงโทษ หรือไล่ออก แบบนี้ไม่ใช่ระบบบริหารผลงานแน่นอนครับ

ดังนั้นระบบบริหารผลงานจึงเกิดวงจรในการบริหารผลงานขึ้นมาซึ่งหลักๆ จะประกอบไปด้วย 3 ขั้นตอนก็คือ

• การวางแผนผลงาน ก็คือ การกำหนดเป้าหมายผลงาน แผนงานต่างๆ ให้ชัดเจนระหว่างหัวหน้ากับลูกน้องในทุกระดับ
• การทบทวนผลงาน ให้ผลสะท้อนกลับ การสอนงาน ก็คือ การพัฒนาพนักงานแต่ละคนให้สามารถทำงานให้ได้ตามเป้าหมายที่กำหนดร่วมกันไว้ตั้งแต่ต้นปี
• ประเมินผลงาน ช่วงปลายปี ก็จะนำเอาเป้าหมายที่กำหนด มาเปรียบเทียบกับผลงานจริงที่ออกมา เพื่อหาจุดที่จะต้องพัฒนาต่อไป และนำผลที่ได้ไปกำหนดเป้าหมายผลงานในปีถัดไป

เมื่อองค์กรสามารถสร้างระบบบริหารผลงานได้อย่างดีแล้ว ผลพลอยได้ของมันก็คือ การนำเอาผลงานที่ได้ไปเชื่อมกับระบบการให้รางวัลผลงาน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการขึ้นเงินเดือนตามผลงาน หรือการให้เงินรางวัลจูงใจผลงาน ก็จะมีความเป็นธรรมตามเนื้องานมากขึ้น อาจจะด้วยเหตุนี้เอง จึงทำให้หลายบริษัทมองเพียงจุดนี้ก็คือทำให้การให้รางวัลผลงานชัดเจนขึ้น จนลืมกระบวนการต่างๆ ในการบริหารผลงาน ผลสุดท้ายก็คือระบบนี้ก็จะล้มอย่างไม่เป็นท่าเลยครับ

ตอนต่อไป ผมจะจะมาเล่าต่อในรายละเอียดของกระบวนการบริหารผลงานว่า ถ้าเราจะเริ่มระบบนี้จริงๆ เราจะต้องมีขั้นตอนอย่างไรบ้าง